مقاله ای کامل در مورد انرژِی بادی

باد هوای در حال حرکت است. باد به وسیلة گرمای غیر یکنواخت که سطح کرة زمین که حاصل عملکرد خورشید است، بوجود می‌آید. از آنجائیکه سطح زمین از سازنده‌های خشکی و آبی قنوعی تشکیل شده‌اند، اشعة خورشید را بطور غیریکنواخت جذب می‌کند. وقتی خورشید در طول روز می‌تابد، هوای روی سرزمین‌های خشکی سریعتر از هوای روی سرزمین‌های آبی گرم می‌شود. هوای گرم روی خشکی ضبط شده و بالا می‌رود و هوای خنک تر و سنگین تر روی آب جای آنرا می‌گیرد که این فرآیند بادهای محلی را می‌سازد. در شب، از آنجا که هوا روی خشکی سریعتر از هوای روی آب خنک می‌شود، جهت باد برعکس می‌شود.
به همین طریق بادهای بزرگ جوی که زمین را دور می‌زنند به علت اینکه هوای سطحی نزدیک استوا در اثر گرمای خورشید بیشتر از هوای قطب شمال و جنوب گرم شده، بوجود می‌آیند. از آنجا که باد تا زمانیکه خورشید به زمین می‌تابد، بطور پیوسته تولید خواهد شد، آنرا منبع انرژی تجدید شونده می‌نامند. امروزه، انرژی بادی عمدتاً برای تولید برق بکار برده می‌شود. 

تاریخچه چاپ در ایران

   عده‌ای‌ آغاز چاپ‌ در ایران‌ را عصر ایلخانیان‌ می‌دانند؛ برخی‌ احتمال‌ داده‌اند که‌ یهودیان‌ فارسی‌‌زبان‌ پیش‌ از سایر گروه‌های‌ فارسی‌زبان‌ به‌ اهمیت‌ چاپ‌ کتاب‌ پی‌برده‌‌اند.

در سال 1639سه‌ کتاب‌ به‌ زبان‌ و خط‌ فارسی‌ از سوی‌ هیئت‌های‌ تبلیغی‌ مسیحی‌ و در باب‌ تبلیغ‌ مسیحیت‌ در لیدن‌ هلند به‌ چاپ‌ رسیده‌ و چاپخانه‌ای‌ که‌ این‌ کتاب‌ها در آن‌ چاپ‌ شده‌، ظاهراً نخستین‌ چاپخانه فارسی‌ در جهان‌ است.

بر اساس‌ مدارک‌ موجود، نخستین‌ کتابی‌ که‌ در خود ایران‌ چاپ‌ شده‌، زبور داوود یا ساغموس‌ است‌ که‌ در 1638 به‌ زبان‌ و خط‌ ارمنی‌ در 572 صفحه‌ در جلفای‌ اصفهان‌ و به‌ دست‌ کشیشان‌ ارمنی‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است.

اینکه‌ ارمنیان‌، پیش‌ از دیگر گروه‌های‌ قومی‌ ـ زبانی‌ ساکن‌ ایران‌ توانسته‌اند در ایران‌ چاپخانه‌ای‌ از آن‌ خود تأسیس‌ کنند و آزادانه‌ به‌ چاپ‌ و نشر منابع‌ مسیحی‌ بپردازند و در میان‌ اقوام‌ جهان‌ مقام‌ پانزدهم‌ را از حیث‌ قدمت‌ چاپ‌ احراز کنند، دلایل‌ بسیاری‌ دارد که‌ مهم‌ترین‌ آن‌، محیط‌ آزاد و تشویق‌آمیزی‌ بود که‌ به‌ویژه‌ شاه‌ عباس‌ اول‌ صفوی‌ و فرمانروایان‌ دیگر این‌ سلسله‌ برای‌ آنها ایجاد کرده‌ بودند.

ارمنیان‌ حدود 30 سال‌ پس‌ از کوچ‌ به‌ جلفای‌ اصفهان‌، بصمه‌خانه‌ای‌ در این‌ شهر دایر و چاپ‌ کتاب‌ را آغاز کردند. براساس‌ اشاره‌های‌ سیاحان‌ خارجی‌، به‌ویژه‌ شاردن‌، شماری‌ از ایرانیان‌ در عصر صفویه‌ از کار چاپ‌ و چاپخانه‌ آگاهی‌ داشته‌ و به‌ ورود آن‌ به‌ ایران‌ شایق‌ بوده‌اند.

جان‌ پینکرتون‌ و جونس‌ هنوی‌، که‌ در عصر نادرشاه‌ افشار به‌ ایران‌ سفر کرده‌اند، از جزوه‌هایی‌ صحبت‌ به‌ میان‌ آورده‌اند که‌ به‌ زبان‌ لاتینی‌ و عربی‌ چاپ‌ و منتشر می‌شده‌ است.‌

تحول‌ عمده‌ در فن‌ چاپ‌ و انتشار مواد چاپی‌، اعم‌ از کتاب‌، روزنامه‌ و مواد دیگر، از دوره ولایتعهدی‌ عباس‌ میرزا قاجار  آغاز شد که‌ مصادف‌ است‌ با پیامدهای‌ جنگ‌های‌ ایران‌ و روس.

چاپخانه‌ای‌ که‌ بنا بر مدارک‌ فعلی‌، وجود آن‌ محرز است‌، در سال 1233 به‌ دست‌ آقا زین‌العابدین‌ تبریزی‌ و با حمایت‌ عباس‌ میرزا در تبریز تأسیس‌ شده‌ است.

فتح‌نامه، اثر میرزا ابوالقاسم‌ قائم‌ مقامِ فراهانی‌، تفصیلی‌ از جنگ‌های‌ ایران‌ و روس‌، ظاهراً نخستین‌ کتاب‌ فارسی‌ است‌ که‌ در ذیحجه 1234 در ایران‌ چاپ‌ و منتشر شده‌ است.

بررسی‌ نخستین‌ کتاب‌های‌ چاپی‌ نشان‌ می‌دهد که‌ دولت‌ وقت‌ از فنّاوری‌ چاپ‌ در جهت‌ مقاصد خود استفاده‌ می‌کرده‌ است‌. کتاب‌ها عمدتاً تاریخی‌، دینی‌، ادبی‌، یا در جهت‌ ترویج‌ اصول‌ بهداشتی‌، ترویج‌ جنبه‌هایی‌ از حیات‌ مدنی‌ و فرهنگ‌ زندگی‌ اجتماعی‌ جدید بوده‌ است.

‌در سال 1240، حدوداً 7 سال‌ پس‌ از تأسیس‌ چاپخانه‌ در تبریز، میرزا زین‌العابدین‌ به‌ امر فتحعلی‌شاه‌ به‌ تهران‌ احضار و به‌ تأسیس‌ چاپخانه‌ و چاپ‌ کتاب‌ مأمور شد.

چاپ‌ سنگی‌ در ایران‌ بنابه‌ عللی‌ پس‌ از چاپ‌ سربی‌ رواج‌ یافت‌. جعفرخان‌ تبریزی‌ برای‌ تعلیم‌ دیدن‌ چاپ‌‌سنگی‌ به‌ مسکو فرستاده‌ شد و او در بازگشت‌، یک‌ دستگاه‌ چاپ‌ سنگی‌ را در 1239ـ1240، چند سالی‌ پس‌ از ورود چاپ‌‌سربی‌، با خود به‌ تبریز آورد.

نخستین‌ کتاب‌ چاپ‌ سنگی‌ ظاهراً قرآنی‌ بود که‌ در 1248 به‌ همت‌ میرزا اسداللّه‌ در تبریز چاپ‌ شد و 3سال‌ بعد، باز به‌ همت‌ او و در تبریز، زادالمعاد انتشار یافت‌.

 

یوهانس گوتنبرگ (مخترع چاپ)

یوهانس گوتنبرگ، (متولد حدود ۱۳۹۸ ماینتز، درگذشت ۳ فوریه ۱۴۶۸ ماینتز)، زرگر آلمانی و اولین مخترع ماشین چاپ و کلاً صنعت چاپ در اروپا بود.

از یوهان گوتنبرگ اغلب به عنوان مخترع صنعت چاپ یاد می‌شود اما آنچه را که او انجام داد ابداع اولین روش استفاده از حروف چاپی قابل جابجایی و ماشین چاپ بود که این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان مطالب نوشته‌شدهٔ گوناگون را با سرعت و دقت به چاپ رساند. البته این صنعت ۴۰۰ سال قبل از وی توسط یک بازرگان چینی به نام بی شنگ استفاده می‌شد و حدود ۲۰۰ سال قبل نیز در کره مورد استفاده قرار می‌گرفت.

مهم‌ترین اثر گوتنبرگ انجیل گوتنبرگ یا انجیل ۴۲ سطری است، که از لحاظ زیبایی خطی و کیفیت صنعتی آن در زمان خودش انجیلی بی‌نظیر بود.

زندگی

او در حدود سال 1398 در شهر ماینز آلمان و در خانواده ای ثروتمند به دنیا آمد . پدرش ، گنسفلایش و مادر او الزه ویریش گوتنبریگ ، از زمینداران طبقه اشراف بود . شهر ماینز به سبب فلزکاری های ظریف و آهنگری هایش مشهور بود . یوهانس تا 13 سالگی در ماینز پرورش یافت و در سال 1411_1410 ماینز را ترک کرد . اعضای اصناف مختلف شهر ماینز با یک دیگر متحد شد و بر علیه نجیب زادگان سر به شورش بر داشته بودند . یوهانس سه سال در روستا زندگی کرد و در شانزده سالگی دوباره به شهر بازگشت .

پدر یوهانس به کار در ضرابخانه ادامه داد اما دیگر عضو شورای شهر نشد . یوهانس نیز در کنار پدرش در ضرابخانه کار می کرد . او به عنوان یک زرگر باید به فلزشناسی آشنا می بود و همینطور می آموخت چگونه طلای ذوب شده را در قالب ها بریزند . گوتنبرگ سالیان سال پیش پدرش کار کرد تا اینکه در 1419 پدرش مرد . گوتنبرگ به دانشگاه رفت . او نیز همانند دیگر مردمان اروپا در آن زمان که بعدها عصر نوزایی و رنسانس نام گرفت ، تشنه دانش بود . فشار های سیاسی اصناف به نجیب زادگان زیاد شده بود . یوهانس مجبور شد تا بار دیگر شهر را ترک کند و به استراسبورگ برود . او سال های بعد را صرف تحقیق و بررسی بر روی ماشین چاپ کرد . انواع فلزات و قالب ها را آزمایش نمود تا به صفحه ای از حروف چاپی قالب حمل دست یافت . او برای تکمیل این دستگاه به پول نیاز داشت . فوست ، سرمایه داری نجیب زاده را راضی کرد تا او را حمایت مالی کند . او از فوست دو بار قرض کرد اما نتوانست پول هایش را پس بدهد .

در سال 1455 در حالی که 57 سال داشت و تقریبا نیمی از کتاب مقدس را به صورت چاپی آماده کرده بود ، فوست طاقتش را از دست داد و از او شکایت کرد . رای دادگاه مشخص بود ؛ برگشت وجه به فوست یا ضبط اموال یوهانس از جمله دستگاه چاپ . یوهانس نمی توانست پول فوست را پس دهد پس بنابراین دستگاهش را که دسترنج سال ها تحقیق بود از دست داد . فوست چاپخانه ای تاسیس نمود و با طراحی آرمی مخصوص به چاپ کتاب مقدس پرداخت و سرمایه ای عظیم بدست آورد .

یوهانس نیز چاپخانه خود را در سال های آخر عمرش تاسیس نمود و از نو کار ساخت آن را انجام داد . یوهانس گوتنبرگ پدر صنعت چاپ و مخترع ماشین چاپ در سال 1468 در ماینز المان درگذشت . 

تاثیر بر صنعت چاپ

چاپ باسمه‌ای

چاپ باسمه‌ای قرن‌ها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده بود، باستان‌شناسان نیز توانسته‌اند یک کتاب چاپی که تاریخ آن به سال ۸۶۸ برمی‌گردد در چین کشف کنند. مهر و انگشترهای خاتم نیز که اساس کارش همان شیوهٔ چاپ باسمه‌ای می‌باشد از زمان‌های باستان بهکار گرفته می‌شده است. در غرب نیز قبل از گوتنبرگ با چاپ آشنا بودند. چاپ باسمه‌ای، امکان تولید نسخه‌های متعدد از یک کتاب را فراهم میکرد اما یک مشکل اساسی داشت از آنجا که برای هر کتابی باید یک سری کامل و جدید از صفحات ساخته می‌شد و حروف روی چوب حک می‌شد، این روش برای تولید کتاب‌های مختلف عملی نبود.

حروف چاپی قابل جابجایی

گفته شده است که سهم عمدهٔ گوتنبرگ در صنعت چاپ اختراع حروف چاپی قابل جابجایی بوده است. در واقع حروف چاپی قابل جابجایی نیز در اواسط قرن یازدهم در چین توسط شخصی به‌نام بی‌شنگ اختراع شده بود. اما چون صنعت چاپ تنها پس از اروپا و پس از اینکه چینی‌ها روش‌های جدید آن را از اروپایی‌ها فراگرفتند در چین همگانی شد، صنعت چاپ به شکل امروزی‌اش را به بی‌شنگ و چینی ها نسبت نمی‌دهند. حروف چاپی را در آن زمان با نوعی سفال می‌ساختند که طبعاً نمی‌توانست زیاد بادوام باشد. بعدها چینی‌ها و کره‌ای‌ها در ساخت حروف چاپی قابل جابجایی اصلاحاتی به‌وجود آوردند، پس از آن دولت کره در اوایل قرن پانزدهم از ایجاد یک کارگاه ریخته‌گری برای تولید حروف چاپی فلزی حمایت کرد و پس از آن و مدتی قبل از گوتنبرگ، کره‌ای‌ها حروف چاپی فلزی را جایگزین حروف سفالی کردند.

روش چاپ گوتنبرگ. با این روش می‌شد ۲۴۰ صفحه در ساعت چاپ کرد.

روش جدید چاپ

برای بهره‌گیری از روش‌های جدید چاپ ۴ عامل عمده باید وجود داشنه باشد:

1. حروف چاپی قابل جابجایی همراه با سیستم حروف چینی
2. ماشین چاپ
3. مرکب مناسب برای چاپ
4. مادهٔ مناسب برای چاپ روی آن، مانند کاغذ

کاغذ سال‌ها قبل در چین توسط تسائی‌لون اختراع شده بود و در غرب نیز قبل از گوتنبرگ به شکلی گسترده از آن استفاده می‌شد. این تنها عامل از عوامل چهارگانهٔ مورد نیاز چاپ بود که گوتنبرگ به شکل آماده در دسترس داشت. اگر چه در مورد سه عامل دیگر قبل از گوتنبرگ کارهایی انجام شده بود ولی گوتنبرگ اصلاحات و ابداعات مختلف و متعددی در هر یک از آنها پدید آورد. وی ظاهراً بدون اطلاع از کار چینی‌ها، حروف قابل انتقال را اختراع کرد و برای هر یک از حروف الفبا یک حرف جداگانه به کار برد. حروف متحرک را چینی‌ها اختراع کردند، ولی گوتنبرگ که حرفه‌اش زرگری بود، آلیاژ مناسب برای ریخته‌گری حروف را از سرب و آنتی‌موآن به‌دست آورد و سپس نسبت هر یک از این دو فلز را به گونه‌ای انتخاب کرد که حروف بیش از حد سخت و نرم نباشند. وی برای مرکب روغنی چاپ هم فرمول مناسبی یافت همچنین پرس مناسبی هم برای چاپ ابداع کرد و خلاصه با رفع موانع و حل مشکلات، عمل چاپ را میسر و اجرایی کرد.

صنعت چاپ برخلاف تمام اختراعات پیشین اصولاً یک دستگاه تولید انبوه است. یک نسخه از یک کتاب چاپی به خودی خود چیزی برتر از نسخه خطی آن نیست اما مزیت اصلی چاپ در تولید انبوه آن است. آنچه که گوتنبرگ ابداع کرد تنها یک ابزار و یک وسیله و یا حتی انجام یک سلسه اصلاحات در آنچه که وجود داشت، نبود بلکه ابداع یک سامانهٔ کامل تولید بود.

انجیل گوتنبرگ. کتابخانهٔ کنگره واشینگتن دی سی

با مقایسهٔ توسعهٔ بعدی اروپا و چین می‌توان تصویری از تأثیر گوتنبرگ بر تاریخ جهان به‌دست آورد. در هنگام گوتنبرگ اروپا به سرعت پیشرفت کرد در حالی که پیشرفت چین، که تا مدتها بعد هنوز از چاپ باسمه استفاده میکرد، نسبتاً کند بود و می‌توان گفت صنعت چاپ عامل بسیار مهمی در گسترش و پیشرفت دانش بوده است.

پس از گوتنبرگ

تقریباً20 سال پس از نخستین تلاش‌های گوتنبرگ در امر چاپ، این صنعت در ونیز، فلورانس، پاریس و لیون در حدی مختصر و محدود رواج یافت چون دستگاه چاپ گوتنبرگ، هزینه‌های بسیار زیادی داشت درنتیجه تنها برای ثروتمندان قابل دسترسی بود و به همین دلیل تا مدت‌های طولانی استقبال چندانی از آن نشد.
۳۰۰ سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، یک نمایشنامه‌نویس آلمانی به نام آلوئیس زنه فلدر، چاپ سنگی یا لیتوگرافی را در سال ۱۷۹۶ میلادی اختراع کرد.

قیمت چاپ ، مجتمع چاپ ، چاپخانه ، چاپ ، چاپ افست ،بسته بندی ، چاپ کاتالوگ ، چاپ مجله

علل نوسانات قیمت مس و آلومینیوم در بازار جهانی در سال 2014

  

در این مقاله، خلاصه مهم ترین علت های نوسانات قیمت دو فلز آلومینیوم و مس - به عنوان به ترتیب دومین و سومین فلزات صنعتی پرمصرف جهان- در بازار جهانی (به ویژه در بورس فلزات لندن LME) از ابتدای سال 2014 ارایه می شود. دو فلز مس و آلومینیوم در کنار فولاد که بیشترین مصرف جهانی را در بین فلزات دارد، مورد توجه ویژه سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) برای سرمایه گذاری و توسعه آتی می باشند. همین مهم موجب شده تا در گزارش حاضر، تمرکز بر بررسی علت های مؤثر بر بازار این دو فلز با هدف ایجاد درک بیشتر از ساز و کار این بازار قرار گیرد.چکیده

 دلیل توجه خاص ایمیدرو به این دو کالای اساسی، در مورد فلز مس، بهره مندی ایران از منابع فراوان این فلز به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند مس جهان و در اختیار داشتن رتبه نهم جهانی از نظر ذخایر معدنی آن می باشد. در رابطه با فلز انرژی‌بر اما پاک آلومینیوم نیز، ماهیت انرژی بر آن و سهم حدود 40 درصدی انرژی از قیمت تمام شده این فلز به ویژه در شرایطی که ایران دارای رتبه اول ذخایر گاز طبیعی جهان می باشد (در سال 2013 رتبه ایران از دوم در ذخایر گاز طبیعی جهان به اول ارتقا یافت)، علت مهم توجه ایمیدرو به این صنعت بوده است. گاز طبیعی در آینده در کنار زغال سنگ مهم ترین سوخت مورد استفاده برای تولید برق در جهان با رشدی فزاینده خواهد بود. از طرفی بر اساس پیش بینی های معتبر امروز، توسعه آتی تولید آلومینیوم جهان در مراکز انرژی مستقر می باشد و نه در مراکز معدنی دارای بوکسیت (بوکسیت سنگ معدنی آلومینیوم است که ابتدا در پالایشگاه یا refinery به پودر آلومینا تبدیل و سپس از این پودر در واحدهای ذوب یا smelter، فلز تولید می شود) چرا که بوکسیت در جهان فراوان و برای تولید اقتصادی حداقل 300 سال فلز آلومینیوم کافی است. هم چنین آلومینای تولیدی از بوکسیت امکان حمل و نقل دارد پس شرکت های آلومینیوم کم و بیش هزینه یکسانی را برای آلومینا می پردازند، در حالی که انرژی یا برق کالایی منطقه ای است و با سهم بالایی که در تولید شمش دارد می تواند هزینه های تولید آلومینیوم را رقابتی یا غیررقابتی نماید. بنابراین تلاش ایمیدرو استفاده حداکثری از این مزیت خدادای کشور برای ایجاد توسعه و تولید رشد اقتصادی بیشتر یا GDP از طریق افزایش ظرفیت تولید آلومینیوم است به طوری که بتوانیم هم چون دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس به جایگاهی شایسته در باشگاه تولیدکنندگان این فلز در دنیا دست یابیم.

روش انجام تحقیق حاضر شامل مطالعه منابع مختلف اطلاعاتی معتبر شامل اخبار اقتصادی و به ویژه آخرین رویدادهای صنعتی جهان مرتبط با دو فلز آلومینیوم و مس شامل تولیدات، سرمایه گذاری ها، طرح های توسعه، ادغام ها و غیره...، استخراج موارد مرتبط و تأثیرگذار بر قیمت این دو کالا و ‌بررسی میزان تأثیر هر کدام، اولویت بندی و سرانجام جمع بندی عوامل مثبت و منفی مؤثر بر بازار فلزات در بازه زمانی روزانه می باشد. مهم ترین منابع استفاده شده شامل اخبار منتشر شده در سایت های مختلف خبری مانند reuters.com، metalsnews.com، metalbulletin.com، copperinvesting.com، bloomberg.com، mining.com و چندین منبع دیگر بوده است.
در اینجا لازم است برای استفاده بهینه از مطالب ارایه شده در این گزارش چند توضیح کوتاه آورده شود:
1- یکی از علت های مهم تغییر قیمت فلزات، تغییرات نرخ ارزهای عمده مبادلاتی جهان مانند دلار و یورو است که در متن زیر در بسیاری از موارد به آن اشاره شده است. تأثیر این تغییرات این گونه است: از آنجا که عمده تبادلات فلزات پایه به ویژه در بورس لندن با واحد دلار انجام می شود، تضعیف دلار منجر به افزایش قدرت خرید مشتریان دارای دیگر واحدهای پولی مثلاً یورو (اتحادیه اروپا)، یوان (چین)،... شده، بدین معنی که صاحبان این ارزها مقدار بیشتری فلز که با دلار ارزان تر فروخته می شود را می توانند در بورس خریداری نمایند. حال هر چه به طور مثال یورو یا یوان تقویت شود (ارزش آن ها بیشتر شود)، قدرت خرید فلزات برای به ترتیب اروپا و چین به عنوان دو متقاضی بزرگ فلزات پایه بالا رفته و تقاضای فلزات بهبود می یابد. حال اگر دلار تقویت شود، توان خرید این کشورها کاهش می یابد چون فلزات برای آن ها گران تر تمام می شوند. از طرفی بهبود یا افت وضعیت اقتصادی هر کشور به ترتیب منجر به تقویت یا تضعیف واحد پولی آن نسبت به دیگر ارزها می شود و به طور مثال هم اکنون که اتحادیه اروپا با بحران مالی مواجه است، شاهد تضعیف شدید یورو در برابر دلار پس کاهش قدرت خرید اتحادیه و در نتیجه کاهش تقاضای فلزات می باشیم چرا که اروپا یکی از مصرف کنندگان عمده فلزات صنعتی به ویژه آلومینیوم و مس است. پس به طور خلاصه افزایش یا کاهش ارزش ارزهای جهانی به ویژه دلار و یورو از عوامل تأثیرگذار بر قیمت فلزات پایه بوده به طوری که قیمت فلزات پایه با تقویت یورو و تضعیف دلار افزایش و برعکس با تضعیف یورو و تقویت دلار کاهش می یابد.
2- آربیتراژ (arbitrage) به معنی اختلاف قیمت فروش فلزات در بورس لندن و بورس شانگهای بوده و هر چه بیشتر باشد یعنی قیمت فروش فلزات در چین بالاتر از قیمت فروش آن در بورس لندن LME می باشد و این منجر به افزایش واردات چین، ترغیب ذخیره سازی توسط این کشور و در نتیجه رشد تقاضا (اگرچه که این تقاضا ظاهری باشد نه واقعی) و در نهایت افزایش قیمت فلزات می شود.
3- دلیل اینکه در این گزارش تأثیر عوامل مرتبط با اقتصاد کلان (macroeconomics) از جمله رشد اقتصادی کشورهای دارای اقتصاد تأثیرگذار، شاخص های نشان دهنده رشد تولیدات صنعتی (PMI یا Purchase Managers Index یا شاخص مدیرانِ خرید)، آمار ساخت و ساز اقتصادهای بزرگ جهان،‌ ترازهای تجاری و ...، بیشتر با قیمت فلز مس سنجیده می شود تا آلومینیوم این است که مس نسبت به اقتصاد جهانی بسیار تأثیرپذیرتر از آلومینیوم بوده و حتی به گونه ای به عنوان شاخص اقتصاد امروز جهان شناخته می شود. آلومینیوم دارای ثبات قیمتی بالاتری از مس بوده و عمدتاً از اصول خاص حاکم بر بازار خود شامل عمدتاً عرضه و تقاضا تأثیر می پذیرد و همین امر نوعی حاشیه امن یا مزیت برای سرمایه گذاران صنعت آلومینیوم ایجاد نموده است. البته نباید تصور نمود که شاخص های اقتصادی جهان بر قیمت آلومینیوم هیچ اثری ندارند و همان طور که دیده ایم،‌ رکود جهانی سال 2007 و 2008 منجر به افت شدید قیمت تمامی فلزات پایه از جمله هر دو فلز مس وآلومینیوم شد، با این حال نوسانات مس با اقتصاد جهانی، شدیدتر است.
3- یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر قیمت فلزات طی سال های اخیر قرار داشتن بازار در وضعیت قیمت کاهشی یا backwardation و یا شرایط قیمت افزایشی یا Contango بوده است. اگر قیمت فروش نقدی کالایی (مثلا مس) نسبت به قیمت فروش آتی آن (مثلا فروش سه ماهه) بیشتر باشد، حرکت قیمت در بازار رو به کاهش است و به این شرایط قیمت کاهشی یا backwardation گفته می شود و این وضعیت به دلیل افزایش مقطعی شدید تقاضای فعلی برای آن کالای خاص و یا به دلیل کمبود موقت عرضه روی می دهد. بنابراین شرایط قیمت کاهشی بر قیمت های فلز یا کالای مورد بررسی، اثر مثبت دارد چرا که در این شرایط، تجار تمایل دارند تا حتی با پرداخت هزینه بالاتر از قیمت نرم بازار و به دلیل دریافت نشانه هایی مبنی بر احتمال بروز کمبود کوتاه مدت عرضه آن کالا یا افزایش تقاضا برای آن، فلز موجود در بورس را با هر قیمتی به دست آورند. برعکس این شرایط، وضعیتی است که طی آن قیمت فروش آتی فلز در بورس لندن نسبت به قیمت نقدی آن بالاتر باشد که به آن شرایط قیمت افزایشی یا Contango گفته شده و اغلب در پی بالا رفتن مقطعی موجودی کالا در بازار و عرضه آن و ایجاد مازاد موقتی به وجود می آید و شرایط قیمت افزایشی بر قیمت آن کالا اثر منفی دارد. 
3- قیمت های مس و آلومینیوم آورده شده در این گزارش بر اساس قیمت سه ماهه بورس فلزات لندن می باشد.

ژانویه:
3 ژانویه 2014- 
مس) عوامل منفی شامل تضعیف یورو، آمار نامناسب تولیدات صنعتی دسامبر چین، افت 11 درصدی سالیانه واردات یازده ماهه اول سال 2013 کاتد مسی چین از شیلی، رشد 20 درصدی تولید مس زامبیا (بزرگ ترین کشور تولیدکننده آفریقا) در 10 ماهه اول 2013 تا 808 هزار تن (هرگونه رشد تولید در شرایط رکود به زیان قیمت ها است) علی رغم عوامل مثبت شامل رشد بالای واردات مس چین از شیلی در نوامبر 2013 و افت موجودی های بورس لندن، قیمت مس را تا 7322 دلار کاهش داد.
آلومینیوم) عوامل منفی شامل تضعیف یورو، آمار نامناسب تولیدات صنعتی دسامبر چین و رشد موجودی های بورس لندن، علی رغم اعمال تعرفه های جدید بالاتر برق برای واحدهای ذوب آلومینیوم غیربهره ور چین و احتمال تعطیلی برخی واحدهای ذوب در پی آن، قیمت آلومینیوم را تا 1787 دلار کاهش داد.

مروری بر تاریخچه چاپ و چاپخانه در ایران

نیاز به اطلاعات یکی از ضروریات اساسی زندگی اجتماعی است و اھمیت مطبوعات، به ویژه روزنامه ھا، نشریات و جراید بر کسی پوشیده نیست. ازجمله عواملی که در روند تاریخ مطبوعات و جراید نقش تعیین کننده داشته، پیدایش فن چاپ و احداث چاپ خانه است. پیدایش صنعت چاپ در ایران، اگر ھم دارای پیشینه ی تاریخی بوده است، به طور مشخص در نتیجه ی شرایط حاکم بر ایران در قرن 19 م رو به رشد نھاده و با پدیده ی روزنامه نگاری به عنوان ضرورتی نوظھور مرتبط بوده است. پیدایش روزنامه نگاری و صنعت چاپ در ایران عصر قاجار، اگرچه به مانند ھرگونه اصلاحات دیگری، حرکتی از بالا و در خدمت منافع طبقه ی حاکم بود، اما نقش سازنده و ھدایت گری داشته و به خصوص در مواقع حساس، به روشنگری و تغذیه ی افکار عمومی کمک کرده است. روزنامه نگاری نخستین بار مورد اھتمام دانشجویانی قرار گرفت که با درایت عباس میرزا و وزیر باکفایت او، میرزا عیسی قائم مقام فراھانی، به اروپا اعزام شدند تا با آشنایی با تمدن مدرن، راھی برای برون رفت جامعه ی سنتی ایران از عقب ماندگی جست وجو کنند. این دانشجویان و در رأس آن ھا، میرزاصالح شیرازی، برای آشنایی با حرفه ی روزنامه نگاری و یا فراگرفتن صنعت چاپ اعزام نشده بودند و ھدف اصلی از اعزام آن ھا ضرورت ھای نظامی بود. میرزاصالح شیرازی، برحسب علاقه ی شخصی و البته ضرورتی که در این جھت احساس می کرد، این حرفه را فرا گرفت و در ھنگام برگشت با خرید ماشین چاپ در این طریق قدم برداشت . (١) البته در یک نگاه سنتی، ایرانیان در اعصار پیش از اسلام و دوران بعد از اسلام با لغات روزنامه و روزنامه نگاری آشنایی داشتند و شاید وسائل چاپ نوشته ھا و فرامین و سال نامه ھا و آئین نامه ھا را در اختیار داشته اند. اصل کلمه ی روزنامه از «روزنامک پھلوی» بوده و شعرا و بزرگانی ھمچون فردوسی، عنصری، ناصر خسرو، خاقانی و نظام الملک به این واژه اشاره کرده اند .(٢) در دوره ھای ایلخانان و صفویه نیز با بھره گیری از تجربیات دیگر ملل، تلاش ھایی در جھت استفاده از فنون چاپ و ایجاد چاپ خانه شد و گاه نیز، موفق بود. ھمین طور پیش از این که میرزاصالح شیرازی اولین اقدام مشخص را در این زمینه آغاز کند، برخی از ایرانیان عصر قاجار از طریق ھند تحت سلطه ی انگلیس، چاپ و چاپ خانه و روزنامه و روزنامه نگاری را می شناخته اند. میرزا عبداللطیف خان شوشتری در کتاب «تحفه العالم» به سال 1216 ھـ.ق فصل مبسوطی با عنوان «نوشتن کتب به قالب» درباره ی روزنامه نگاری در ھند نوشته است. ابوطالب محمد اصفھانی نیز در کتاب «مسیر طالبی» به سال 1219ھـ.ق مطالب زیادی در این خصوص آورده است. شخص قائم مقام و عباس میرزا نیز با این فنون دنیای جدید آشنا بوده و آن را می شناخته اند .(٣) به ھر ترتیب، با در نظر داشتن این مھم که روزنامه نگاری و صنعت چاپ به شکل رسمی و مشخص تر آن در عھد قاجارھا به وجود آمده و با اعزام دانشجویان به خارج و عملکرد شخصیت ھای مھمی ھم چون عباس میرزا و قائم مقام به صورت غیرمستقیم و افرادی ھم چون میرزاصالح شیرازی میرزا تقی خان امیرکبیر، علی قلی خان اعتضادالسلطنه، میرزا حسین خان سپھسالار و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه به طور مستقیم مرتبط بوده است، به شرح مختصری پیرامون تاریخچه چاپ و چاپ خانه در ایران می پردازیم. چاپ و چاپخانه در ایران صنعت چاپ اول بار در چین زمان سلسله ی تانگ (قرون اول تا سوم ھجری) به طریقی ساده اختراع شد و در طی زمان رو به تکامل نھاد. در این طریق آن چه مھم است اختراع چاپ سربی توسط گوتنبرگ آلمانی در سال 1448م است. گوتنبرگ به تدریج، دستگاه چاپی اختراعی خود را تکمیل کرد و ماشین چاپ با حروف سربی قابل انتقال به راه انداخت. از این پس، صنعت چاپ به عنوان نقطه عطفی در تاریخ علمی و فرھنگی جھان، نقش مھمی در ارتقای وضعیت کمی و کیفی مطبوعات ایفا کرد. اھمیت صنعت چاپ اختراعی گوتنبرگ به حدی است که آن را به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز رنسانس قلمداد می کنند. تاریخچه ی صنعت چاپ در ایران قرون جدید نیز با تحولات این صنعت در ممالک اروپایی مرتبط بوده و به گونه ای از دستاوردھای ملل اروپایی بھره برده است. با این حال برای آگاھی از پیدایش و چگونگی ایجاد چاپ خانه در ایران، در دو مبحث جداگانه ی چاپ خانه قبل از زمان قاجار و چاپ و چاپ خانه در دوره ی قاجار، تاریخچه ی موضوع را بررسی می کنیم. چاپ و چاپخانه قبل از دوره قاجار شاید بتوان دستگاه چاپی را که در زمان ایلخانان و به عھد حکومت «گیخاتو» (690-693) وارد ایران شد و در چاپ اسکناسِ موسوم به «چاو» از آن استفاده کردند، ھرچند ساده، اولین دستگاه چاپ در ایران به شمار آورد. این دستگاه بسیار ساده بود و بر اساس پِِرس و حکاکی روی چرم استوار بود .(۴) به ظن برخی، لغات «چاپ» و «چاپ خانه» از ھمین دوره وارد زبان فارسی شده و اصل آن از «چاو» و «چاوخانه» گرفته شده است. البته مرحوم دھخدا لغت چاپ را از ریشه «چھاپ» یا «چھاپه» سانسکریت می داند. با این حال به نظر می رسد که اولین چاپ خانه با ھدف استفاده در امور نوشتاری، در دوره ی صفویه در ایران دایر شده است. آنژ دوسن ژوزف کشیشی از فرقه «کارملی» از مردم «تولوز» که در سال 1071ھـ.ق/1660م به ایران آمده و چند کتاب در مورد ایران نوشته است در کتابی که در لغت فارسی به فرانسه و ایتالیاییو لاتینی نوشته از کلماتی چون، باسمه کردن (کلمه ای ترکی به معنای چاپ)، قالب زدن، طبع نمودن، منطبع گردانیدن، باسمه خانه و باسمه چی نام برده که می تواند از وجود چاپ خانه در ایران حکایت کند. دو سن ژوزف می نویسد: «حضرات پادریان کارملی میدان میر، بصمه خانه عربی و فارسی در عبادت خانه ی خودشان در اصفھان برپا کرده بودند و ھنوز دارند، ارامنه نیز در جلفا بصمه ارمنی دارند .»(۵) از آن جاکه کارملی ھای موسوم به اصلاح شده در سال 1016ھـ.ق/1607 م به ایران آمده اند، تاریخ ایجاد مطبعه بعد از آن تاریخ است. ھدف کارملی ھا از احداث چاپ خانه چاپ اوراق ادعیه و اذکار مسیحی بوده است(۶) ارامنه نیز در حدود سال 1043 ھـ.ق دستگاه چاپی با حروف ارمنی در نمازخانه ی خود به کار گرفتند و به ایجاد چاپ خانه مبادرت کردند. سی سال بعد از انتقال ارامنه از جلفا به اصفھان توسط شاه عباس در سال 1013 ھـ.ق یک ارمنی موسوم به یعقوب ژان در سال 1051ھـ.ق/1640م یک دستگاه چاپ از اروپا وارد کرد که به خاطر مشکلاتی از قبیل کم رنگی، سفید شدن خطوط با گذشت ایام، عدم توانایی در ساختن مرکب مناسب، علاقه ی عمومی به تألیفات دست نویس، به خصوص تألیف انجیل و مھم تر بیکار شدن عده ی زیادی که به کار استنساخ متون مشغول بودند، از رونق افتاد. البته چنان که ذکر شد، قبل از چاپ خانه یعقوب ژان، ارامنه دارای چاپ خانه بودند و کتاب ھایی نظیر «حیات اجداد روحانی» (که حروف مطبعه ی آن به ھمت خاچاطور خلیفه ی ارامنه ساخته شده بود و الآن نیز نسخه ای از آن در کلیسای ارامنه موجود است) به چاپ رسیده بود . (٧)ھرچند که این چاپ خانه در خارج از جامعه ی مسیحی اصفھان مورد استفاده قرار نگرفت و با استقبال عمومی مواجه نشد؛ اما از علاقه ی ایرانیان به داشتن چاپ خانه حکایت می کند. سخنان شاردن نیز این مطلب را تأیید می کند. شاردن می نویسد: «ایرانیان صد دفعه تا حال خواسته اند مطبعه داشته باشند، فواید و منافع آن را می دانند و ضرورت و سھولت آن را می سنجند؛ لیکن تا حال کامیاب نشده اند، برادر وزیر اعظم که آدم خیلی عالم و مقربی است در سنه 1087 ھـ.ق از من خواست تا عمله از فرنگ بیارم که این کار را به ایرانیان بیاموزد و کتب عربی و فارسی که من به او دادم به شاه نشان داد و اجازه گرفته بود، ولی وقتی پای پول به میان آمد ھمه چیز به ھم خورد .»(٨) از آن پس تا زمان قاجار شواھدی در خصوص ایجاد چاپ خانه در ایران وجود ندارد. چنان که آمد ایجاد چاپ خانه در زمان قاجار معلول تحولاتی بود که در نتیجه ی برخورد با دول استعماری اروپایی روی داد. ھرچند در مورد ایجاد اولین چاپ خانه و بانی آن در این زمان اختلاف نظر است؛ اما به ھر حال باید آن را نتیجه حس نوخواھی ھمان معدود افراد آگاھی دانست که راه ایجاد و توسعه ی مبانی تمدنی جدید را پی ریختند. چاپ و چاپ خانه در دوره قاجار نخستین چاپ خانه ای که وجود آن در دوره ی قاجار مسلم است، چاپ خانه ای است که در سال 1233ھـ.ق یا سال قبل از آن توسط آقا زین العابدین تبریزی ایجاد شد. آقا زین العابدین به دستور عباس میرزا به روسیه رفته و آشنایی با چاپ و چاپ خانه را در آن جا فرا گرفته بود و با خرید ماشین چاپ به ایران برگشت و با تأسیس چاپخانه شروع به فعالیت کرد. این چاپ خانه با حروفُسربی کار می کرد و پس از مدتی کتابی موسوم به «فتح نامه» از آن بیرون آمد. فتح نامه به عنوان نخستین کتابی که در ایران چاپ شد، به وسیله ی «میرزا ابوالقاسم قائم مقام» تألیف شده بود. این کتاب به زبان عربی بود و موضوع آن به جنگ ھای ایران و روس مربوط می شد و حوادث را تازمان انعقاد عھدنامه ی گلستان(1813م/1228ھـ.ق) دربرمی گرفت. البته باید خاطرنشان کرد که مرحوم تربیت در مجله ی تعلیم و تربیت اولین کتاب چاپ شده در ایران را «جھادیه» میرزا عیسی قائم مقام بزرگ می داند .(٩) زینکر «Zinker» یکی از کتاب شناسان اروپایی نیز در تألیف خود موسوم به «کتاب شناسی شرقی» از کتابی انگلیسی با عنوان «ملاحظات درخصوص خواجه حافظ شیرازی» تألیف اگوست، ای. ھربن نام می برد که در فوریه 1806م/1220-21ھـ.ق در شیراز به طبع رسیده است. اگر این موضوع صحیح باشد، چاپ خانه در شیراز قبل از تبریز و تھران احداث شده است . (١٠) چاپ خانه ی بعدی در ایران ھمان است که توسط میرزاصالح شیرازی احداث شد. میرزاصالح پس از فراغت از تحصیل و به ھنگام مراجعت به ایران، یک دستگاه چاپ خرید و با خود به ایران آورد. میرزاصالح که فردی اندیشمند و دارای ذکاوت بود و با بھره گیری از ھمین ھوش و قریحه ی ذاتی، به دربار قائم مقام راه یافته و با حمایت او به خارج اعزام شده بود، در زمان تحصیل در لندن، در رشته ھای تاریخ و جغرافیا، زبان ھای انگلیسی و فرانسه و لاتین و صنایعی ھم چون شیشه سازی، مرکب سازی و تھیه ی حروف مقطعه خبره شد و بنابر علاقه ی شخصی، با چاپ و چاپ خانه نیز آشنا شد. خرید دستگاه چاپ نیز به خاطر علاقه ی شخصی و حس مردم دوستی او بود. از آن جا که میرزاصالح به دنبال این بود که علاوه بر معلومات، چیزی که به درد مردم بخورد با خود بیاورد، به فراگرفتن این فن پرداخت و در آن خبره شد. در ھنگام بازگشت، با ھر سختی که بود یک دستگاه چاپ سربی خرید تا پس از رسیدن به ایران آن را به ھم وطنان عرضه کند .(١١) چاپ خانه ی میرزاصالح در سال 1234ھـ.ق یک سال بعد از راه اندازی چاپ خانه ای که زین العابدین از روسیه آورده بود، راه اندازی شد. گرچه میرزاصالح از اقدام زین العابدین خبر نداشت، اما چون خود این فن را فراگرفته بود و به کار خود علاقه داشت، آن را در تبریز به راه انداخت، اما به خاطر مشغله ھای دیگر، تصدی آن را به میرزاعلی نامی سپرد .(١٢) در سال 1238 ھـ.ق میرزاجعفر نامی، که توسط عباس میرزا برای یادگیری این فن به مسکو فرستاده شده بود، نیز یک دستگاه چاپ سربی را وارد تبریز کرد. در ھمین چاپ خانه بود که در سال 1240ھـ.ق یک باب گلستان سعدی به چاپ رسید. ھمین چاپ خانه است که در کتاب «چاپخانه در خارج از فرنگستان» به عنوان اولین چاپ خانه ی ایرانی از آن یاد شده است. این در حالی است که قبل از آن دو چاپ خانه ی دیگر نیز تأسیس شده بود. شاید بتوان گفت که این میرزاجعفر ھمان میرزاجعفر مھندس بود که ھمراه میرزاصالح در لندن تحصیل کرده بود. در این صورت، می توان گفت که وی نیز با صنعت چاپ آشنا بوده و شاید نیز در ساختن چاپ خانه به میرزاصالح کمک کرده است. از این جھت می توان گفت که مراد از تأسیس اولین چاپ خانه ی مذکور در کتاب «چاپخانه در خارج از فرنگستان» ھمان چاپ خانه ی میرزاصالح بوده است . (١٣) به غیر از چاپ خانه ھای فوق الذکر ژنرال سمینوی روسی ھم که در ادسا به کار چاپ مشغول بود، ھنگامی که در سال1241ھـ.ق به ایران آمد؛ دستگاه چاپی را با خود آورد. لیکن معلوم نیست که چاپ خانه ی احداثی او چه قدر و چگونه کار کرده است .

چاپ خانه در تھران و سایر شھرستان ھا

چاپ خانه ھایی که تا سال 1240 ھـ.ق در ایران احداث شده بودند، عمدتاً در تبریز بودند و حتی پایتخت حکومت قاجاری نیز از این فناوری محروم بود. در سال 1240 ھـ.ق فتحعلی شاه میرزا زین العابدین را به تھران احضار کرد تا با احداث در تھران به کار طبع و نشر بپردازد. میرزا زین العابدین چاپ خانه ای ایجاد کرد و با برخورداری از حمایت منوچھرخان معتمدالدوله، که یکی از بزرگان دربار بود، کتب فراوانی را که اغلب ھم دینی و مذھبی بودند، به چاپ رساند. ارتباط نزدیک زین العابدین با منوچھرخان معتمدالدوله که او را در راه اندازی چاپ خانه کمک کرده بود، موجب شد که محصولات این اولین چاپ خانه ی تھران با عنوان چاپ معتمدی معروف شود. زین العابدین در تھران شاگردانی تربیت کرد که زیر دست او فن چاپ را یاد گرفتند. از جمله آن ھا میرزا باقر نامی بود که بعدھا نسخه ی «ناسخ التواریخ» سپھر را چاپ کرد. در سال 1245ھـ.ق فتحعلی شاه دستور داد که چاپ خانه ی سنگی بزرگی را که توسط میرزا اسدالله نامی در تبریز احداث شده بود، با تمامی کارکنان آن به تھران بیاورند و در پایتخت به فعالیت بپردازند. این میرزا اسدالله کسی بود که با حمایت میرزاصالح شیرازی به روسیه اعزام شده بود و با فراگرفتن فن چاپ و خرید یک دستگاه چاپ در سال1240ھـ.ق به ایران بازگشته و چاپ خانه احداث کرده بود. این چاپ خانه که با چاپ ھای سربی متفاوت بود، نخستین بار در ایران احداث می شد. به غیر از تبریز، که نخستین بار صنعت چاپ در آن جا رواج یافت، درخصوص سھم دیگر شھرھا در راه اندازی این صنعت می توان از اصفھان و شیراز یاد کرد. احداث چاپ سربی در اصفھان به سال1244 ھـ.ق انجام شد و کتاب «رساله ی حسینی» تألیف میرزا ابراھیم استرآبادی از آن بیرون آمد. چاپ سنگی نیز به سال1260ھـ.ق در اصفھان احداث شد. در شیراز اولین بار چاپ سنگی را در سال 1254ھـ.ق احداث کردند، ولی غیر از یک جلد قرآن مجید کتاب دیگری در آن به چاپ نرسید. ارومیه در سال1256ھـ.ق توسط مبلّغین مسیحی امریکایی دارای چاپ خانه شد و بعد از آن به ترتیب در شھرھای بوشھر، مشھد، انزلی، رشت، اردبیل، ھمدان، خوی، یزد، قزوین، کرمانشاه، کرمان، گروس، کاشان، اھواز، زنجان و بالاخره ساری چاپ خانه ایجاد کردند. (١۵) چاپ سنگی در ابتدا تمام دستگاه ھای چاپ که به ایران آورده شدند چاپ حروفی (سربی) بودند؛ اما این نوع چاپ دارای اشکالاتی بود که راه را برای پیدایش چاپ سنگی ھموار کرد. چاپ ھای سربی دارای کیفیت خوبی نبودند و با اغلاط املایی و مشکلاتی ھم چون کم رنگی و پاک شدن خطوط مواجه بودند. این نقیصه ھا وقتی که در کنار نوشته ھای دست نویس با خط نستعلیق و دیگر خطوط دارای کیفیت عالی قرار می گرفت، بیشتر خود را نشان می داد و آشکار بود که مردم به متون دست نویس بیشتر بھا می دھند. از طرف دیگر، احساس مذھبی نیز که چاپ خانه را پدیده ای خارجی می نگریست که به دست کافران ساخته شده، مزید بر مشکلات بود. توجه به چاپ سنگی و سعی در احداث چاپ خانه ھایی از این دست، که دارای نواقص کمتری بود به ھمین دلایل مورد نظر قرار گرفت. اعزام «میرزا اسدالله» (از اھالی فارس و از دوستان میرزاصالح شیرازی) به روسیه در جھت فراگیری چاپ سنگی نیز در نتیجه ی ھمین ملاحظات بود. چنان که آمد، میرزا اسدالله یک چاپ خانه ی سنگی بزرگ به تبریز آورد و با یاری میرزارضا نامی آن را به راه انداخت. ھم چنان که ذکر شد، فتحعلی شاه این مطبع سنگی و اجزاء و عّمال آن را در سال 1245ھـ.ق به تھران فراخواند و در پایتخت مشغول به کار شدند. اولین کتابی که در این چاپ خانه ی سنگی تھران به چاپ رسید، «دیوان نشاط» اثر میرزا عبدالوھاب معتمدالدوله متخلص به نشاط بود. در سال 1259ھـ.ق عبدالعلی نامی اسباب چاپ سنگی را به تھران آورد و با احداث چاپ خانه شروع به کار کرد. در این چاپ خانه ی جدید، کتاب «تاریخ معجم فی آثار الملوک العجم» از میرزا عبدالله بن فضل الله به چاپ رسید. پس از آن تاریخ پطر کبیر را به چاپ رساندند. عبدالعلی آقا پس از چندی تصدی چاپ خانه را به میرزاباقر سابق الذکر واگذاشت. در شھرستان ھایی که از آن ھا یاد شد، نیز اغلب چاپ سنگی را راه اندازی کردند. روزنامه ھایی که از نیمه ی دوم قرن سیزدھم ھجری قمری در ایران به چاپ رسیدند، نیز ھمگی چاپ سنگی بودند. بدین ترتیب، با این که نخست چاپ سربی به ایران وارد شد، به علت مشکلات خاص خود، به سرعت جای خود را به چاپ سنگی داد. ناصرالدین شاه در سال1290ھـ.ق در سفرش به فرنگ، در عثمانی چاپی سربی به قیمت پانصد لیره ی عثمانی خرید و به ایران فرستاد اما آن ھم پس از دو سالی متروک شد. این چاپ خانه بعدھا توسط بارون نرمان به دستور میرزا حسین خان سپھسالار جھت چاپ روزنامه «وطن» یا «پاتری» تعمیر شد؛ اما چون روزنامه پس از یک شماره توقیف شد، چاپ خانه نیز بار دیگر متروک ماند. چاپ خانه ی سربی دیگری را در سال1296 قمری در تھران دایر کردند که آن نیز پس از مدتی تعطیل شد. آخرین بار ھم در سال1314ھـ.ق چاپ سربی را در تھران تأسیس کردند که تاکنون به فعالیت خود ادامه می دھد. چاپ مصوّر پیدایش چاپ تصویری در ایران به زمان محمد شاه برمی گردد. نخستین کتاب شناخته شده ای که چاپ مصور شد، کتاب «لیلی و مجنون» مکتبی بود که در سال1259ھـ.ق به چاپ رسیده است. در چھار صفحه از این کتاب چھار تصویر وجود دارد که با مرکب چاپ ترسیم و به معمول زمان با دست آن ھا را رنگ کرده اند. پس از آن در سال1264قمری «دیوان فضولی بغدادی» را با بیست تصویر به چاپ رساندند. بعد از آن کتاب «روضه المجاھدین» با ھشت تصویر چاپ شد. از اول محرم سال 1300ھجری قمری که اولین شماره ی روزنامه ی «شرف» منتشر شد تا سال 1309ھـ.ق ھشتاد و ھفت شماره ی آن دارای تصاویر بود. روزنامه ی «شرافت» ھم که از صفر 1314 ھـ.ق به چاپ می رسید مصور بود. روزنامه ی وقایع اتفاقیه به عنوان اولین روزنامه ی دولتی و دومین روزنامه ی ایرانی نیز از شماره 470 (مورخ پنج شنبه 21 محرم 1277) به بعد، مصور است و در مدت چھار سال 88 شماره آن را مصور چاپ کرده اند. از آن پس، بھره گیری از چاپ مصور به تدریج در روزنامه ھای دیگر نیز معمول شد. اولین فرد ایرانی که چاپ تصویری را فرا گرفت، آقا میرزا عبداللطیف نقاش باشی اصفھانی بود. میرزا عبداللطیف از طرف امنای دولت به فرنگ فرستاده شده و در آن جا چاپ تصویری آموخته بود. وی از ھوشمندان عصر خود بود و افراد دیگری از جمله آقا میرزا ابوتراب نقاش مخصوص وزارت انطباعات چاپ مصور را از او فراگرفته اند . (١۶)در نظر داشته باشیم که میان چاپ سنگی مصور و چاپ سربی مصور تفاوت بود. چاپ سنگی مصور ھمانند چاپ معمولی بود و تنھا تفاوت آن به مھارت نقاش در ترکیب مرکب چاپ برمی گشت که مرکب آن را از مرکب معمولی غلیظ تر می ساخت، اما چاپ سربی مصور منوط به گراورسازی بود و ھم زمان با پیدایش چاپ مصور در ایران، در اروپا با استفاده از تیزاب مطالب را روی چوب می کندند و از روی مدل حاصله به چاپ می رساندند.

نتیجه گیری صنعت چاپ در شکل جدید خود به عنوان فرایندی که زمینه ترویج اندیشه ھا و تبادل و تکامل افکار را فراھم کرده است، بسیار دیر به ایران وارد شد. اگر اختراع ماشین چاپ توسط گوتنبرگ در نیمه ی قرن پانزدھم میلادی را نقطه عطف تاریخ این صنعت به شمار آوریم، ورود آن به ایران با یک فاصله چھار قرنی انجام شد. با این حال، اھتمام به این مقوله در آغاز رویارویی جامعه ی سنتی ایران با دنیای مدرن حائز اھمیت فراوان است. طبیعی است که خرید و انتقال ماشین ھای چاپ سربی و سنگی در اشکال قدیمی و احداث آن با مشّقات فراوانی ھمراه بوده و عزم راسخی را طلب می کرده است. پرداختن به این مھم به عنوان یکی از مسائلی که به سرعت ذھن اولین دانشجویان اعزامی به خارج را به خود معطوف کرده است، حاکی از ذھن پویای ایرانی در درک عقب ماندگی جامعه ی خویش و لزوم فراگیری دانش و فنون جدید برای فائق آمدن بر مشکلات موجود بوده است. با این حال، شرایط حاکم بر ایران و به خصوص استحاله ی ساخت سیاسی در این ایام، مانع از تحول لازم در این زمینه شده و چاپ و چاپ خانه و رکن متناظر با آن (روزنامه نگاری) را نیز مصادره به مطلوب کرده و در خدمت منافع حاکم درآورده است. با این وجود، از ھمان آغاز نقش مھمی ایفا کرده و به خصوص در رواج روزنامه نگاری در ایران عصر قاجار، پدیده ای که آن را به عنوان رکن چھارم مشروطه قلمداد می کنند، مؤثر واقع شده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع - آرین پور، یحیی، از صبا تا نیما، ج1، چ5، تھران: بی نا، 1355. - تاورنیه، سفرنامه، ترجمه ی ابوتراب نوری، چ3، تھران،کتاب خانه ی سنایی، 1363. - دھخدا، علی اکبر، لغت نامه، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شھیدی، تھران، انتشارات دانشگاه تھران،1377، ماده چاپ. - شاردن، سیاحت نامه، ترجمه ی محمد عباسی، ج4، چ1، تھران، امیر کبیر، 1349. - شوشتری، عبداللطیف، تحفه العالم، تصحیح محمد موحد، چ1، تھران، چاپ گلشن، 1363. - صفی نیا، «تاریخ روزنامه نگاری در ایران»، مجله یادگار، س2، ش2. - صلح جو، جھانگیر، تاریخ مطبوعات ایران و جھان، چ1، تھران، امیرکبیر، 1348. - گلبن، محمد، «لغت روزنامه و نخستین روزنامه ھای چاپی در ایران» مجله بررسی ھای تاریخی، ش5، س5. - محبوبی اردکانی، حسین، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج1، چ1، تھران، انجمن دانشجویان دانشگاه تھران، .1354 - میرزاصالح شیرازی، مجموعه سفرنامه ھای میرزا صالح شیرازی، به اھتمام غلامحسین میرزاصالح، تھران، نشر تاریخ ایران، 1364.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشت ١- آرین پور، یحیی؛ از صبا تا نیما؛ تھران: بی نا، 1355، ج 1، ص5؛ تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج1، ص؛ آشنایی با تمدن غربی و پیشروان ترقی جدید، ص4. ٢- لغت روزنامه و نخستین روزنامه چاپ فارسی، صص2-6. ٣- تحفه العالم، ص188؛ آشنایی ایرانیان با روزنامه قبل از میرزا صالح، نقل از: مقدمه کتاب سفرنامه میرزا صالح شیرازی، ص14. ۴- تاریخ وصاف، ص 271-75؛ تاریخ مطبوعات ایران و جھان، ص40. ۵- تاریخ مؤسسات جدید تمدنی در ایران، ج1، ص209، به نقل از شماره 11، سال سوم مجله تعلیم و تربیت. ۶- لغت نامه دھخدا، ماده چاپ، تاریخ چاپ در ایران. ٧- سفرنامه ی تاورنیه، ترجمه ی ابوتراب نوری، چ2، ص597. ٨- سیاحتنامه ی شاردن، ترجمه ی محمد عباسی، ج4، چ1، ص1336. ٩- تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج1، ص211-13. ١٠- ھمان، ص212. ١١- سفرنامه ی میرزاصالح شیرازی، ص353. ١٢- تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ص212-15. ١٣- از صبا تا نیما، ج1، چ5، ص131. ١۴- مجله یادگار،س5، شماره1و 2، ص22. ١۵- تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ص214-18. ١۶- روزنامه ی اطلاعات، شماره 23 ،576 جمادی الثانی 1300

. دکتر سید ابوالفضل رضوی منبع: کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 125،مھر 1387

قیمت چاپ ، مجتمع چاپ ، چاپخانه ، چاپ ، چاپ افست ، بسته بندی ، چاپ مجله